BOLLA PAOLO IV

Innovatio quarumcumque censurarum et poenarum contra haereticos et chismaticos quomodolibet promulgatum; et aliarum poenarum impositio in cuiuscumque gradus et dinitatis praelatos et principes, haereticae vel schismaticae pravitatis reos[1]

Paulus episcopus servus servorum Dei

ad perpetuam rei memorìam.

Exordium

Cum ex apostolatus officio, nobis meritis licet imparibus, divinitus credito, cura dominici gregis nobis immineant generalis, et exinde teneamur, pro fideli illius custodia et salubri directione, vigilis pastoris, assidue vigilare et attentius providere, ut qui hac aetate, peccatis exigentibus, propriae prudentiae innitentes, scientius[2] et perniciosius solito contra orthodoxoae fidei disciplinam insurgunt et superstitiosis ac fictiis adiventionibus sacrarum Scripturarum intelligentiam, pervertentes, catholicae Ecclesiae unitatem et inconsutilem Domini tunicam scindere moliuntur, ab ovili Christi repellantur ne magisterium erroris continuent, qui discipuli veritatis esse contemnunt.

Causa huius constitutionis

§1. Nos considerantes rem huiusmodi adeo gravem et periculosam esse, ut Romanus Pontifex, qui Dei et Domini nostri Iesu Christi vices gerit in terris, et super gentes et regna plenitudinem obtinet potestatis omnesque iudicat, a nemine in hoc saeculo iudicandus, possit, si deprehendatur a fide devius, redargui; et quod, ubi maius intenditur periculum, ibi est plenius et diligentius consulendum ne pseudoprophetae aut alii etiam saecularem iurisdictionem habentes simplicium anima miserabiliter illaqueent innumerabilisque populos, eorum in spiritualibus aut temporalibus curae et, regimini commissos, secum in perditionem et damnationis interitum trahant, nec aliquando contingat nos abominationem desolationis, quae dicta est a Daniele, propheta, in loco sancto videre; cupientes, quantum cum Deo possumus, pro nostro munere pastorali, vulpes, vineam Domini demoliri satagentes, capere, et lupos ab ovilibus arcere, ne canes muti videamur nequeuntes latrare et perdamur cum malis agricolis, ac mercenario comparemur.

Confirmat hic Pontifex omnes poenasin haereticos et schismaticos latas.

§ 2. Habita super his cum venerabilibus fratribus nostris sanctae Romanae Ecclesiae cardinalibus deliberatiobe matura, de eorum consilio et unanim assensu, omens et singulas excomunicationis, suspensionis et interdicti ac privationis et quasvis alias sententias, censuras et poenas, a quibusvis Romanis Pontificibus praedeccessoribus nostris aut pro talibus habitis, etiam per eorum literas extravagantes, seu sacris conciliis ab Ecclesia Dei receptis, vel sanctorum Patrum decretis et statutis, aut. sacris canonibus ac constitutionibus et ordinationibus apostolicis contra haereticos aut schismaticos quomodolibet latas et promulgatas, apostolica auctoritate approbamus et innovamus, ac perpetuo observari et in viridi observantia, si forsan in ea non sint, reponi et esse debere; necnon quoscumque, qui hactenus a fide catholica deviasse aut in aliquam haeresim incidisse seu schisma incurrisse aut excitasse seu commisisse, deprehensi aut confessi vel convinctis fuerint, seu (quod Deus pro pro sua clementia et in omnes bonitate avertere dignetur) in posterum deviabunt, seu in haeresim incident, aut in schisma incurrent vel excitabunt seu committent, et deviasse seu incidisse, seu schisma incurrisse,seu incidisse, aut incurrisse vel excitasse seu commisisse deprehendentur aut confitebuntur seu convincentur, cuiuscumque status, gradus, ordinis, conditionis et praeeminentiae existant, etiam episcopali, archiepiscopali, patriarchali, primatiali aut. alia maiori dignitate ecclesiastica seu cardinalatus honore, et Apostolicae Sedis ubivis locorum, tam perpetuae quam temporalis legationis munere, vel mundana, etiam comitali, baronali, marchionali, ducali, regia et imperiali auctoritate seu excellentia praefulgeant, et eorum quemlibet sententias, censuras et poenas praedictas incurrere volumus atque decernimus.

Praelatis et principibus a fide deviantibus alias poenas imponit.

§ 3. Et nihilominus considerantes dignum esse ut qui virtutis amore a malis non abstinet, metu poenarum ab illis deterreantur; et, quod episcopi, archiepiscopi, patriarchae, primates, cardinales, comites, barones, marchiones, duces, reges, et imperatores, qui alios docere et illis bono exemplo, ut in fide catholica contineantur, esse debent, praevaricando, ceteris peccant, cum non solum seipsos perdant, verum etiam alios innumerabiles populos, eorum curae et regimini creditos seu alias eis subditos, secum illi perditionem et puteum interius trahant, de similibus consilio et hac nostra in perpetuum valitura constitutione in odium tanti criminis, quo nullum in Ecclesia Dei maius aut perniciosius esse potest, de apostolicae potestatis plenitudine, sancimus, stauimus, decernimus et definimus quod, sententiis, censuris et poenis praedictis in suo robore et efficacia remanentibus, ac effectum , suum sortiemtibus, omnes et singuli episcopi, patriarchae, primates, cardinales, legati, comites, , barones, marchiones, duces, reges et imperatores, qui hactenus, ut praefertur, deviasse aut in haeresim incidisse, seu schisma incurrisse, excitasse vel commisisse deprehensi aut confessi vel convicti fuerint, et in posterum deviabunt aut in haeresim incident seu schisma incurrent vel excitabunt aut committent, et deviasse seu in haeresim incidisse vel schisma incurrisse aut excitasse seu commisisse deprehendentur aut confitebuntur seu convincentur, cum in hoc inexcusabiles ceteris reddantur, ultra sententias, censuras et poenas praedictas, sint etiam eo ipso, absque aliquo iuris aut facti ministerio, sui ordinibus et cathedralibus, etiam metropolitanis, patriarchalibus et primatialibus ecclesiis ac cardinalatus honore et cuiusvis legationis munere, necnon voce activa et passiva, omnique auctoritate, ac monasteriis, beneficiis et officiis ecclesiasticis, cum cura et sine cura, saecularibus et quorumvis Ordinum regularibus, quae, ex quibusvis concessionibus et dispensationibus apostolicis, in titulum, commendam et administrationem aut alis quomodolibet obtinuerit, et in quibus vel ad quae ius aliquod habuerint, necnon quibusvis fructibus, redditibus et proventibus annuis super similibus fructibus, redditibus et proventibus eis reservatis et assignatis, comitatibus quoque baroniis, marchionatibus, ducatibus, regnis et imperio penitus et in totum perpetuo privati, et ad illa de cetero inhabiles et incapaces, habeaturque pro relapsis et subversivis in omnibus et per omnia, perinde ac si prius haeresim huiusmodi in iudicio publice abiurassent ; nec ullo umquam tempore ad eorum pristinam statum aut cathedrales, metropolitas, patriharcales et primatiales ecclesias, seu cardinalatus vel alium honorem aut quamvis aliam miorem vel minorem dignitatem, seu vocem activam vel passivam, aut auctoritatem, seu monasteria beneficia, vel comitatus, baronias, marchionatus, ducatus,, regna et imperium restitui, reponi, reintegrari aut rehabilitari possint, quinimmo saecularis relinquantur arbitrio potesstatis, animadversione debita puniendi, nisi apparentibus in eis verae poenitentiae indiciis et condignae poenitentiae fructibus, ex ipsius Sedis benignitatae et clementia in aliquo monasterio aut alio regulari loco, ad peragendum perpetuam in pane doloris et aqua mestitiae poenitentiam, retribuendi fuerint. Quodque pro talibus ab omnibus, cuiuscumque status, gradus, ordinis conditionis et praeminentiae existentibus, ac quaccumque, etiam episcopali, archiepiscopali, patriarchali et primatiali aut alia maiori ecclesiastica dignitate, et etiam cardinalatus honore, seu mundana, etiam comitali, baronali, marchionali, ducali, regia et imperiali auctoritate et excellentia pollentibus, haberi, tractari et reputari, et ut tales evitari omnique humanitatis solatio destitui debeant.

Ius patronatus aut nominandi habentes ad beneficia propter haeresim vacantia teneantur infra legitima tempora praesent alis personas.

§ 4. Et qui ius patronatus aut nominandi personas idoneas ad cathedrales, etiam metropolitanas, et patriarchales ac primatiales ecclesias seu monasteria vel alia beneficia ecclesiastica, per privationem huiusmodi vacantia, habere praetenderint, ne illa diutinae vacationis exponatur incommodis, sed de servitute haereticorum erepta, personis concedantur idoneis, quae illarum populos in semiitas iustitiae fideliter dirigano, teneantur ad ecclesias, monasteria et beneficia huiusmodi alias personas idoneas, infratempus a iure vel ex eorum concordatis seu compactatis cun dicata Sede initis statutum, nobis seu pro tempore existenti Romano Pontifici presentare, alioquin, tempore huiusmodi elapso, plena et libera ecclesiarum, monasteriorum et beneficiorum praedictorum dispositivo ad nos et Romanum Pomtificem praedictum eo ispso pleno iure devolvantur.

Fautoresque haereticorum poenas hic descriptas incurrunt

§ 5. Et insuper qui ipsos sic deprehensos aut confessos vel convictos scienter quomodolibet receptare vel defendere aut eis favere vel credere seu eorum dogmata dogmatizare praesumpserit, sententiam excomunicationis eo ipso incurrant, efficianturque infames, nec voce, personasscriptis vel nuncio aut procuratore aliquo ad publica sed privata officia aut consilia seu synodum vel concilium, generale vel provinciale, nec conclave cardinalium aut aliquam fidelium congretationemseu electionem alicuius, aut testimonium perhibendum admittantur, nec admitti possint ; sint etiam intestabiles, nec ad haereditatis successionem accedant ; nullus praeterea cogatur eis super aliquo negotio respondere. Quod si forsan iudices extinterint, eorum sentatiae nullam obtineant firmitatem, nec aliquae causae ad eorum audaciam deducantur et, si fuerint advocati_, eorum patrocinium nullatenus recipiatur; si vero tabelliones tabelliones extinterint, instrumenta confecta per eos nullius sint penitus roboris vel momenti. Et insuper clerici omnibus et singulis ecclesiis, etiamcathetralibus, metroplitanis, patriarchalibus et primatialibus, ac dignitatibus monasteriis, beneficiis et officiis ecclsiasticis, etiam, ut praefertur, qualificatis, per eos quomodolibet obtentis, et tam ipsi quam laici, etiam, ut praemittitur, qualificati et difnitatibus praedictis praedicti, quibuscumque regnis, ducatibus, dominiis, feudis et, bonis temporalibus possessis privati eo ipso;regnaque, ducatus, dominia feuda et bona huiusmodi publicentur et publicata sint, efficianturque iuris et proprietatis eorum, qui illa primo occupaverint, si in sinceritate fidei et et unitate sanctae Romanae Ecclesiae, ac sub nostrae et successorum nostrorum Romanorum Pontificum canonicae intrantium obedientia fuerint.

Praelati et pontifices, quos ante eorum promotionem apparuerit a fide catholica deviasse, eo ipso privati sunt omni auctoritate et officio, et promotio nulla est et nullo pacto convalidari potest.

§ 6. Adiicientes quod si ullo umquam tempore apparuerit aliquem episcopum, etiam pro archiepiscopo seu patriarcha vel primate se gerentem, aut praedictae Romanae Ecclesiae cardinalem, etiam, ut praefertur, legatum, seu etiam Romanum Pontificem, eius promotionem vel in cardinalem seu Romanum Pontificem assumptionem a fide catholica deviasse aut in aliquam haereisim incidisse[3] , promotio seu assumptio de eo, etiam in concordiam et de unanimi omnium cardinalium assensu facta, nulla, irrita et inanis existat, nec per susceptionem muneris, consecrationis, aut subsecutam regimini et administrationis, possessionem, seu quasi, vel ispius Romani Pontificem inthonizationem aut adorationem, seu ei praestitatam ab omnibus obedientiam, et cuiusvis temporis in praemissis cursum, convaluisse dici aut convalescere possit, nec pro legitima in aliqua sui parte habeatur, nullmque talibus in episcopos seu archiepiscopos vel patriarchas aut primates promotis, seu in cadinales vel Romanum Pontificem assumptis, in spitualibus vel temporalibus administrandi facultatem tribuisse aut tribuere censeatur, sed omnia et singula per eos quomodolibet dicta, facta, gesta et administrata ac inde secuta quaecumque viribus careant, et nullam prorsus firmitatem nec ius alicui tribuant, ; sintque ipsi sic promoti et assumpti eo ipso, absque aliqua desuper facienda declaratione, omni dignitate, loco, honore, titulo, auctoritate, officio et potestate privati ; liceatque omnibus et singulis sic promotis et assumptis, si a fide antea non deviassent nec haeretici fuissent, neque schisma incurrissent aut excitassent vel commisissent.

Subiditisque eorum liceat ab obedientia et devotione impune recedere

§ 7. Subditis personis, tam clericis saecularibus et regularibus quam etiam laicis, necnon cardinalibus, etiam qui electioni ipsius Pontifici antea a fide devii aut haeretici seu schismatici interfuerint, seu alias consenserit, et ei obedientiam praestiterint, eumque adoraverint, ac castellanis, praefectis capitaneis et officialibus, etiam alme Urbis nostrae et totius Status Ecclesiastici, etiam eisdem promotis vel assumptis homagio seu iuramento vel cautione obligatis et obnoxiis, ab ipsorum sic promotorum vel assumptorum obedientia et devotione impune quandocumque recedere, eosque ut magos ethicos, publicanos et haeresiarcas evitare ; eisdem subditis personis fidelitati et obedientiae futurorum episcoporum, archiepiscoporum, patriarcharum, primatum, cardinalium et Romani Pontifici canonice intrantis nihilominus adstrictis remanentibus, et, ad maiorem ipsorum sic promotorum et assumptorum, si eorum regimen et administrationem contuare voluerint, confusionem, contra eosdem sic promotos et assumptos auxilium brachii saecularis implorare ; nec propterea [4] ab ipsorum sic promotorum et assumptorum fidelitate et obedientia, praemissorum occasione, recedentes, tamquam tunicae Domini scissores, aliquam censurarum seu poenarum ultioni subiaceant.

Contrariorum derogatio

§ 8. Non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis, nec non privilegiis, indultis et literis apostolicis eisdem episcopis, archiepiscopis, patriarchis, primatibus, cardinalibus ac quibusvis clausulis et decretis, etiam motu proprio et ex certa scientia, ac de apostolicae potestatis plenitudine, seu etiam concistorialiter, aut alias quomodolibet concessis et etiam iteratis vicibus approbatis et innovatis, ac etiam in corpore iuris clausis, necnon quibusvis capitulis conclavis, etiamiuramento aut confirmatione apostolica vel quavis firmitate alia roboratis, et per nos ipsos iuratis. Quibus omnibus, eorum tenores praesentibus pro expressis ac de verbo ad verbum insertis habentes, illis alias in suo robore permansuris, hac vice dumtaxat, specialiter et expresse derogamus ceterisque contrariis quibuscumque.

Iussio publicandi

§ 9. Ut autem praesentes literae ad omnium, quorum interest, notitiam deducantur, volumus eas seu earum transumptum (cui manu notarii publici subscriptio et sigillo alicuius personae in dignitate ecclesiastica constitutae munito, plenam fidem adhiberi debere decernimus) in basilicae Principis Apostolorum de Urbe et Cancelleriae Apostolicae vlavis atque in acie Campi Florae per aliquos ex cursoribus nostris publicari et affigi, earumque copiam inibi affixam dimitti, publicationemque , affixionem et copiae affixae dimissionem huiusmodi sufficere et pro solemni et legitima haberi, nec aliam publicationem requiri aut expectari debere.

§ 10. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrae approbationis, innovationis, sanctionis, statuti, derogationis voluntatum, decretorum infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare praesumpserit , indignationem omnipotentis Dei ac beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursum.

Datum Romae, apud S. Petrum, anno Incanationis dominicae millesimo quingentesimo quinquagesimo nono [5], XV kalendas martii, pontificatus nostri IV.

Papae et S.R.E. cardinalium subscriptiones

† Ego Paulus catholicae Ecclesiae episcopus.

† Ego Jo. Bellaius, episcopus Ostiensis.

† Io R. cardinalis de Carpo, episcopus di Portuesis.

† Ego F. cardinalis Pisanus, episcopus Tusculanus.

† Ego Fed. cardinalis Celsus, episcopus Praenestinus.

† Ego P. cardinalis episcopus Albaniensis.

† Ego R. Cardinalis Sancti Angeli maior poenitentiarius.

† Ego T. cardinalis Crispus.

† Ego Fulvius cardinalis Perusinus.

† Ego Michael cardinalis Saracenus.

† Ego Jo. cardinalis Sancti Vitalis.

† Ego Jo. cardinalis Puteus.

† Ego Hieronimus, Cardinalis Imolensis.

† Ego B. cardinalis Tranensis.

+ Ego Diomedes, cardinalis Arianensis.

† Ego Scipio cardinalis Pisarum.

† Ego cardinalis Reumanus.

† Ego Antonius, cardinalis Sancti Pancratii.

† Ego Thadeus cardinalis Gaddus.

† Ego Virgilius cardinalis de Spoleto.

† Ego F. Michael cardinalis Alexandrinus

† Ego Clemens Monilianus, cardinalis Sanctae Mariae in Ara Coeli.

† Ego G. Ascanius Diaconus cardinalis Camerarius.

† Ego N., cardinalis de Sermoneta.

† Ego Ia. cardinalis Sabellus.

† Ego Hieronimus, cardinalis Sancti Georgici.

† Ego Innocentius, cardinalis de Monte.

† Ego Aloisius, cardinalis Cornelius.

† Ego Carolus. cardinalis Carafa.

† Ego Alfonsus, cardinalis Neapolitanus.

† Ego Vitellotius cardinalis Vitellius

† Ego Joannes Baptista cardinalis consiliarius

[1] De poenis autem per alios Pontifices in eiusmodi haereticos latis, habes Nicolai III costitutionem IV, Noverint, tom. IV, pag. 47; Innocentii IV costitutiones XXVI et XXVII, tom. III, pag. 551 et seqq., et constitutiones XXIX, eodem tom., pag. 561; Alexandri IV constitutiones, ibid., XXXVI, ibid., pag. 646, et constitutiones XLVI et seqq., et habes etiam alias aliorum Pontificum constitutiones.

[3] Matth. Addit: seu schisma incurrisse vel excitasse aut commisisse (R.T.).